Een tafelopstelling met je coach

In coaching ga je samen met mij op zoek naar wat er speelt. Daarom heb je immers een coach ingeschakeld: er mag iets veranderen, je hebt een oplossing nodig of je wilt ergens mee leren omgaan. En in je eentje kwam je daar niet uit. Dat is ook heel normaal: als je ergens tot over je oren in zit, dan zie je niet wat er precies speelt. Daarvoor heb je een beetje afstand nodig.

Als je dan samen met mij naar jezelf en naar je situatie kijkt, kan soms blijken dat je – heel menselijk – blinde vlekken over jezelf hebt of in patronen vastzit waar je je helemaal niet van bewust was. Veel van die patronen spelen zich af in de onderstroom. Een tafelopstelling maakt dat zichtbaar.

De onderstroom

Hoe werkt een tafelopstelling met de onderstroom? De onderstroom is een diepere laag in je leven die je niet kunt meten, analyseren of vastgrijpen maar die wel informatie over jou bevat. In die onzichtbare onderstroom zitten patronen en blokkades verborgen die de bovenstroom – de dingen zoals je ze ziet en meemaakt in je dagelijks leven – beïnvloeden.

Wat er in de onderstroom gebeurt, wordt mede vormgegeven door de systemen waar je deel van uitmaakt. Je werd als kind heel direct gevormd door het gezin of de situatie waarin je opgroeide. Tot je ‘systeem van herkomst’ behoren naast je vroegere gezin ook de levens van de generaties vóór jou. Die werken allemaal op hun eigen manier door in jouw leven. Ook andere systemen waar je deel van uitmaakt hebben hun uitwerking op jou, bijvoorbeeld je huidige gezin, je relatie, je organisatie of team, je huidige land of je land van herkomst. Met een opstelling maak je informatie uit de onderstroom zichtbaar.

De tafelopstelling

Een tafelopstelling werkt net als een familieopstelling met representanten of een systeemopstelling in de ruimte met blaadjes papier waar je op gaat staan. Je zet onder begeleiding van je coach poppetjes neer op tafel die de mensen uit een bepaald systeem voorstellen (je gezin, je team, etc.). Uit de opstelling die dan ontstaat en de dynamiek die erin zichtbaar is, kun je iets opmaken over hoe iedereen zich tot elkaar verhoudt en wat er speelt.

Je rol in je vroegere gezin

Een vrouw in mijn praktijk vond het moeilijk om zich te verbinden en nieuwe relaties aan te gaan. En als ze dat dan toch probeerde, merkte ze dat ze alleen naar de ander luisterde en meer gaf dan ze voor zichzelf durfde te vragen. Omdat dat zoveel energie kostte, hield ze de relatie al af voordat hij goed en wel begonnen was.

In een tafelopstelling bleek dat ze zichzelf in haar gezin van herkomst als kind de rol had toebedeeld van toeschouwer. Het poppetje dat haar jonge ik representeerde stond op enige afstand van de rest van het gezin. Daar kon ze, zoals ze zelf uitlegde, alles in de gaten houden en goed zien wat haar ouders nodig hadden. Ook bleek dat haar moeder innerlijk altijd naar een oude, verloren liefde was blijven kijken. Het gemis was voelbaar in het hele systeem en mijn coachee had als kind het gat voor de moeder proberen op te vullen. Dat ‘op afstand blijven en geven zonder zelf te ontvangen’ was dus een patroon dat in haar kindertijd al was begonnen en nu zijn tol eiste bij het aangaan van nieuwe relaties.

Terug naar het hier en nu

Zo kun je met systemisch werk informatie uit de onderstroom ‘ophalen’. Je ontdekt iets over patronen waar je in vastzit, over de oorzaken van je problemen of over hoe de dingen die je nog niet kon plaatsen een bepaalde samenhang hebben. Want in je systemische ‘veld’ hangt alles met elkaar samen.

En vervolgens kun je met die informatie uit de onderstroom aan de slag in het hier en nu. Sommige dingen moeten even woordenloos blijven en bezinken, zodat je innerlijk kunt ‘resetten’ met de nieuwe informatie. Andere dingen kun je bespreken en samen onderzoeken om er meer over te weten te komen. Als vanzelf volgen dan vaak de stappen die gezet kunnen worden.

In de tafelopstelling uit ons voorbeeld werd een oude, onbewuste dynamiek aan het licht gebracht. Met een diepe zucht kon het gemis van het kind van toen gevoeld worden en een plekje krijgen. En met de informatie die in het bewuste was gebracht, kon de volwassen vrouw van nu stappen zetten om zelf verandering te gaan brengen in dit patroon.

Ik gebruik in mijn blogartikelen geanonimiseerde voorbeelden uit mijn eigen praktijk, altijd met expliciete toestemming van de coachee.

Wil je hier zelf ook mee aan de slag? Neem dan contact met me op.